پروفسور محمدتقی فاطمی یکی از ریاضیدانان بزرگ در تاریخ معاصر کشور ایران است که خدمات بسیار ارزنده‌ای در پیشرفت علوم ریاضی و مکانیک داشتند. در این مقاله می خواهیم به بررسی زندگی نامه دکتر محمدتقی فاطمی پدر علم ریاضی کشور بپردازیم.
محمدتقی فاطمی کیست؟
دکتر محمدتقی خان فاطمی، ریاضیدان برجسته ی معاصر ایرانی در سال 1283 هجری شمسی در شهر اصفهان متولد شدند. این معلم بزرگ در یک خانواده ی مذهبی و متدین پرورش یافت. وی از همان دوران کودکی در منزل پدری به یادگیری درس های فارسی، عربی و تعلیمات مذهبی مشغول شدند. مرحوم دکتر فاطمی تحصیلات ابتدایی و متوسطه ی خود را در همان شهر اصفهان ادامه دادند و بعد از فارغ التحصیل شدن، در سال 1300 خورشیدی به استخدام اداره فرهنگ و معارف شهر یزد درآمدند.
دوران تحصیل محمدتقی فاطمی
محمدتقی فاطمی در سال 1306 بعد از آنکه تحصیلات خود را در رشته ی علمی به پایان رساندند، به فرانسه سفر کردند تا آنجا تحصیلات خود را پی بگیرند. ایشان در یکی از دانشگاه های شهر پاریس، در رشته ی ریاضیات تحصیل کردند.
دکتر فاطمی پس از ارائه ی رساله ی خود، تحت عنوان استعمال گروه ها در هندسه موفق به کسب درجه ی پروفسوری در رشته ی ریاضیات شدند. به سبب این موفقیت بی نظیر که برای اولین نصیب یک ایرانی شده بود، مقامات فرانسوی به دولت ایران تبریک گفتند.
سمت ها و مشاغل دکتر محمدتقی فاطمی
اولین سمت رسمی دکتر فاطمی بعد از بازگشت از فرانسه، تدریس در دبیرستان نظام بود. سپس در دانشسرای عالی تهران به تدریس در دروس ریاضی و مکانیک پرداختند. لازم به یادآوری است که دکتر فاطمی اولین متخصص ایرانی در رشته ی مکانیک تحلیلی در آن زمان بودند.
دکتر محمد تقی فاطمی در سال 1316 در دانشکده ی فنی که خود از بانیان آن بودند، در رشته ی هندسه ی ترسیمی نائل به سمت استادی شدند. ایشان در زمینه ی معادل سازی برای اصطلاحات تخصصی رشته مکانیک با فرهنگ سرای فارسی نیز همکاری داشتند.
دکتر فاطمی بعد از آنکه از دانشگاه تهران بازنشسته شدند، به مشهد رفته و در دانشگاه فردوسی این شهر مشغول به کار شدند. ایشان در این دانشگاه، مدیریت گروه ریاضی را بر عهده داشتند و البته همزمان در این دانشگاه تدریس هم می کردند.
اقدامات دکتر محمدتقی فاطمی در ایجاد مراکز علمی
دکتر فاطمی در زمانی که دانشگاه تهران در سال 1313 افتتاح شد، اقدام به پایه گذاری دانشکده ی فنی در همین دانشگاه کردند. علاوه بر این، در تأسیس دانشکده ی علوم نیز نقش بسزایی داشتند و سال ها در این دانشکده ها مشغول به خدمت و تعلیم دانشجویان بودند. بعد از دهه ها تلاش بی وقفه، به پاس خدمات صادقانه ی این استاد وارسته، در سال 1369، دکتر فاطمی به عنوان پدر علم ریاضی معاصر در ایران معرفی شدند.
تألیفات دکتر محمدتقی فاطمی
پروفسور فاطمی اولین مؤلف کتاب های مربوط به درس ریاضی برای آموزش دانش آموزان در سال 1318 در ایران هستند. علاوه بر این استاد محمدتقی فاطمی به کمک عده ای از همکاران خود برای فهم بهتر دانش آموزان در درس ریاضی، اقدام به تألیف چندین جلد کتاب در حوزه های جبر، هندسه، مثلثات و …. کردند، که سال ها علاوه بر دبیرستان ها، در دانشگاه های کشور نیز تدریس می شدند.
خانواده ی دکتر فاطمی از سادات شیعه و همچنین از خانواده های اصیل و بزرگان شهر نائین و اصفهان محسوب می شدند. دکتر فاطمی در تمامی سال های زندگی خود در کشور فرانسه، نمازش را بر قالیچه ای که هدیه ی مادرشان بود، به جا می آوردند.
استاد فاطمی به سبب علاقه و احترام فراوانی که به امام هشتم (ع) داشتند از خادمان حرم این امام بزرگوار بودند. دکتر محمدتقی فاطمی زبان های عربی و فرانسوی را به خوبی بلد بودند و به خاطر آشنایی با طایفه ی شیخیه، برخی از کتاب های دینی مربوط به این طایفه را نیز تدریس می کردند. ثمره ی ازدواج دکتر فاطمی پنج فرزند می باشد. ایشان دارای دو فرزند دختر می باشند که در کشور آمریکا زندگی می کنند.
پسر بزرگ دکتر فاطمی، پروفسور محمدخان فاطمی که دانش‌آموخته ی فیزیک هستند، در حال حاضر در کشور آمریکا زندگی می کنند. ایشان در سازمان ناسای این کشور مشغول به کار هستند. دو پسر دیگر ایشان نیز در ایران ساکن هستند. آن ها نیز تحصیلات بالای دانشگاهی در رشته های داروسازی و مهندسی دارند.
پروفسور محمدتقی خان فاطمی، این معلم، استاد و انسان وارسته سرانجام در سال 1374 به سن 91 سالگی به سرای باقی شتافتند و چشم بر این جهان فانی بستند. به دلیل علاقه ی زیاد ایشان به امام هشتم، پیکر ایشان در کنار مرقد امام رضا(ع) در مشهد مقدس به خاک سپرده شده است. دکتر محمدتقی فاطمی ستاره ای درخشان در آسمان علم و ادب ایران هستند.
منبع: https://bestfarsi.ir/articles//biography-professor-fatemi